Volt: een partij voor ouderen die terugverlangen naar het oude D66 - Joop - BNNVARA (2024)

Het blijft een rare locatie voor een partijbijeenkomst: sushi-restaurant Suzi Sushi in Utrecht. Dit is de vaste plek waar de Utrechtse afdeling van Volt congresseert. Woensdagavond praten de leden hier over het verkiezingsprogramma voor de Provinciale Staten. Enig cynisme ligt voor de hand: deze verkiezingen worden massaal oninteressant gevonden, zijn pas in maart en met Volt gaat het niet echt goed, dus de kans dat niemand komt opdagen is uiterst reëel.

Dit cynisme blijkt onterecht: er komen zo’n veertig leden op Suzi Sushi af, een aantal waarvan je je kunt afvragen of lokale afdelingen van D66 of GroenLinks die op de been krijgen. De belangrijkste twijfel over het enthousiasme zit in de vraag hoe groot ‘Utrecht’ volgens Volt is. Eerst was deze afdeling alleen voor de stad Utrecht en de omliggende gemeenten: Houten hoorde er ook bij, Culemborg dan weer niet. Inmiddels heeft Volt de afdeling vergroot: deze valt nu samen met de provincie.

Het enthousiasme voor Volt is in Utrecht uitzonderlijk groot: in Flevoland, Friesland, Limburg en Zeeland is het minder. Daar lukt het niet om deel te nemen aan de Provinciale Statenverkiezingen: er zal geen congres over het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst plaatsvinden, legt een landelijk bestuurder me uit. Zijn formulering suggereert dat het elders ook nog mis kan gaan. Op één plek gebeurt dat zeker niet: in Utrecht, want daar zijn ruim voldoende kandidaten.

Vijftien jaar ouder
De moderator zegt dat dit pas de tweede keer is dat Volt bij Suzi Sushi is neergestreken. Dat klopt niet: de partij was hier al veel vaker. De verwarring is begrijpelijk: Volt is sinds de gemeenteraadsverkiezingen en de interne crisis van karakter veranderd. Het was een soort studentenclub lijkend op een organisatie als AEGEE, maar dan in de vorm van een politieke partij. Inmiddels zijn er opvallend veel senioren en is de gemiddelde leeftijd van de aanwezigen zeker vijftien jaar gestegen.

Of het nu de moderator is, de dame van de programmacommissie of de afdelingsvoorzitter: piepjong kun je ze niet noemen. We krijgen uitleg wat we gaan doen: er zijn brainstorms over verschillende thema’s en de input daaruit komt in het beleidsprogramma terecht. Op basis daarvan schrijft een commissie dan weer een kort verkiezingsprogramma. Daar komt dan weer een congres over en dan kunnen de voorstellen worden geamendeerd. Denk niet dat Volt geen serieuze procedures heeft.

Een man met een baard komt vertellen over de uitgangspunten. Het programma gaat over de kerntaken van de provincie. Volt wil dat de provincie zichtbaarder en actiever wordt en ook meer het debat aangaat. Beleid moet meer van onderop tot stand komen door middel van co-creatie. Burgers moeten vroeg in het beleidsproces hun input kunnen geven. Er moeten integrale oplossingen komen met een focus op welzijn in plaats van welvaart en als de provincie Europees geld kan aanvragen moet men dat zeker niet nalaten.

Old school D66
Raadslid Linda Bode houdt een pleidooi voor stevige, eigenzinnige keuzes. Bij de strijd om de ruimte is dat echt noodzakelijk, vindt ze. Zo ver gaan de inspraak en co-creatie dus niet. Met een welwillend oor hoor je hoe Volt alles wil regelen: Volt maakt keuzes over de hoofdlijnen, het ‘wat’. Als deze doelen vastliggen heeft Volt een voorkeur voor het ‘hoe’: Volt wil dan met burgers praten, zonder aan de doelen te tornen. Klimaatneutraal is een van de voorbeelden.

Echt open is het co-creatieproces dus niet, want de uitgangspunten liggen vast. Toch is er niet echt een probleem: Volt is hier heel transparant over. Of burgers zin hebben om straks in de eerste beleidsfasen te co-creëren is onbekend, maar ze krijgen in ieder geval een kans. De vraag is wel of dit niet al heel vaak gebeurt bij provinciaal beleid en of het wel vaker kan dan nu. De provincie zal dit ongetwijfeld nog vaak nalaten, maar zijn daar misschien niet goede redenen voor? Niemand lijkt het te weten.

En hoe anders is dit nou eigenlijk ten opzichte van D66? Een bestuurslid legt het me uit: bij D66 of GroenLinks zegt de partijtop bij alle standpunten dat men al heel lang een bepaalde visie heeft, dat het standpunt heel goed is doordacht en dat je er dus hooguit nog een voetnoot aan kunt veranderen. Bij Volt is er daarentegen een open gesprek, helemaal in lijn met de co-creatie-gedachte. Hier mag je nog nieuwe ideeën hebben. Zo is Volt de open partij die D66 ooit is geweest, verzucht ook een andere aanwezige.

Opeens begrijp je waarom de gemiddelde leeftijd zo omhoog is geschoten. Studenten hebben dat oude D66 immers nooit gekend.

Beeld: vragen bij de Volt-brainstorm. Foto: Chris Aalberts.